brać rzecz dosłownie

- rzeczy osobiste personal belongings

- biuro rzeczy znalezionych the lost property office

- zabrał ze sobą tylko najpotrzebniejsze rzeczy he took only the most necessary things with him

- zabrał wszystkie swoje rzeczy i poszedł he took all his stuff a. belongings and went

- traktował ją jak swoją rzecz he treated her as his plaything

- to nie twoja rzecz it’s none of your business

- jej źródło utrzymania to drażliwa rzecz the source of her income is a touchy matter

- zajmować się różnymi/wieloma rzeczami to be engaged in various/many things

- wykształcenie i wychowanie to dwie różne rzeczy education and upbringing are two different things a. matters

- lubi malować, rysować i w ogóle takie rzeczy pot. he likes painting and drawing and stuff like that pot.

- jest kilka rzeczy, które lubię, na przykład truskawki there are a number of things I like, for example strawberries

- ludzie mówili różne rzeczy people were saying all sorts of things

- brać rzecz dosłownie to take it literally

- ujmować rzecz jednostronnie to take a one-sided view of the matter

- mówił o niej nieprzyjemne rzeczy he said unpleasant things about her

- chciał wyrazić tę rzecz w słowach he tried to express the thing in words

- to nie twoja rzecz it’s none of your business, it’s of no concern to you

- rzeczą pisarza jest przede wszystkim dostarczanie dzieł literackich it’s a writer’s job to produce literature

- stała się nieprawdopodobna rzecz an unbelievable thing happened

- to rzecz naturalna, że młody chłopak się zakochał it’s a natural thing for a young boy to fall in love

- rzecz sama w sobie the thing in itself

- to dobrze napisana rzecz it’s a good piece of writing

- czytałem ciekawą rzecz I read an interesting thing

- komponował znakomite rzeczy he composed superb things; he composed great stuff pot.

■ (cała) rzecz w tym, że… the thing is, …, the point is…

- to moja/twoja/jego rzecz it’s my/your/his business

- rzecz prosta of course, naturally

- rzecz prosta, pomogę ci, ale… of course, I’ll help you, but…

- bieg a. kolej a. obrót a. porządek rzeczy a course of events

- brać się/wziąć się do rzeczy to get down to business; to get down to brass tacks pot.

- nie od rzeczy będzie/byłoby… it wouldn't be a bad idea to…

- nie od rzeczy byłoby przypomnieć jego osiągnięcia it would be worthwhile to recall his achievements

- co to ma do rzeczy? what’s that got to do with it?

- być do rzeczy to be all right pot.

- to wypracowanie jest do rzeczy, całkiem niezłe the essay is sensibly written, not bad at all

- ta dziewczyna jest całkiem do rzeczy the girl’s quite all right

- nie twoją/jego/jej rzeczą jest…. it’s not your concern to …

- błądzić jest rzeczą ludzką to err is human

- istota a. sedno rzeczy the heart a. crux of the matter

- ładne rzeczy! my word!

- mówić do rzeczy to talk sense

- mówić od rzeczy a. nie do rzeczy to talk nonsense

- zbierali datki na rzecz bezdomnych they were collecting money for the homeless

- nazwać rzecz po imieniu to call a spade a spade

- nic z tych rzeczy pot. nothing of the kind a. of the sort

- odbiegać od rzeczy to stray from the point, to digress

- ogólnie/ściśle rzecz biorąc generally/strictly speaking

- rzecz idzie o najwyższą stawkę it’s a matter of life and death

- stan a. postać rzeczy state of affairs

- to nie ma nic do rzeczy that’s beside the point

- w gruncie rzeczy a. w istocie rzeczy a. w samej rzeczy as a matter of fact

- w samej rzeczy, nie o to mi chodzi in fact, this is not what I mean

- wiadoma rzecza. jest rzeczą wiadomą, że… it’s a well-known fact that…

- wiadoma rzecz jak jest w wojsku we all know what it’s like in the army

- widzieć/wiedzieć, jak rzeczy stoją a. jak się rzeczy mają to know/to see how the land lies

- lepiej żeby wiedział jak rzeczy stoją it would be better for him to know how matters stand

- wielkie rzeczy! a. wielka (mi) rzecz! pot. big deal! iron.

- wielka mi rzecz, każdy umie tak śpiewać! big deal, anyone can sing like that!

- wracać/przystępować do rzeczy to return/come to the point

- nie wtrącaj się w nie swoje rzeczy mind your own business

- z natury rzeczy a. siłą rzeczy (quite) naturally

- siłą rzeczy musiał tam pojechać events forced him to go there

- znać się na rzeczy to know what’s what

* * *

- rzeczy

* * *

1. (= przedmiot) thing, object.

2. pl. (= własność, dobytek, strój, wyposażenie) things, belongings, property; to są moje rzeczy these are my things; rzeczy osobiste personal belongings l. possessions; biuro rzeczy znalezionych lost property office.

3. (= sprawa, dziedzina) ( w wielu utartych wyrażeniach) ładne rzeczy! a pretty kettle of fish!; nic z tych rzeczy nothing of the kind l. sort; te rzeczy są mi obce these things aren't up my street; to moja rzecz it's my business; to nie moja rzecz it's none of my business; wielka mi rzecz! l. wielkie rzeczy! big deal!; wojsko to męska rzecz army life is for men; znać się na rzeczy know one's stuff; be knowledgeable.

4. pl. (= naturalny bieg spraw) things, affairs; (zwykła) kolej rzeczy the (ordinary) course of things; stan rzeczy the state of affairs; siłą rzeczy of course, naturally; w gruncie rzeczy essentially.

5. (= temat, treść, t. w licznych utartych zwrotach) issue, matter, topic, point; coś jest na rzeczy there's something in it; co to ma do rzeczy? what does that have to do with the matter at hand?; do rzeczy! back to the point; mówić do rzeczy/od rzeczy talk sense/nonsense; nazywać rzeczy po imieniu call a spade a spade; nie od rzeczy byłoby... it would not be amiss to...; ogólnie rzecz biorąc generally speaking; przystąpić do rzeczy get to the point; address the issue; rzecz w tym, że... the problem is that...; sedno/istota rzeczy the heart/crux of the matter; spis rzeczy (= spis treści) contents; to nie ma nic do rzeczy that's neither here nor there; to zmienia postać rzeczy that makes a difference; w rzeczy samej indeed; w tym (cała) rzecz that's the whole point.

6. z przymiotnikami ( tworzy równoważniki zdań okolicznikowych) rzecz dziwna... strangely enough...; rzecz jasna... l. rzecz oczywista... of course..., needless to say..., it goes without saying that...; rzecz prosta... predictably (enough)...

7. na rzecz kogoś/czegoś prawn. to l. for sb/sth; przekazać darowiznę na rzecz instytucji make a donation to l. for an institution; zasądzić coś na czyjąś rzecz adjudge sth to sb.

8. fil. thing; rzecz sama w sobie thing-in-itself.

brać [braʨ̑], <biorę, bierze; perf wziąć>

1.

I. vt

1) ( chwytać) nehmen, fassen

\brać coś do ręki etw in die Hand nehmen

\brać coś łyżką/widelcem etw mit dem Löffel schöpfen/der Gabel nehmen

\brać kogoś za rękę jdn an [ lub bei] der Hand nehmen [ lub fassen]

\brać kogoś na ręce/kolana jdn an die Hand/auf den Schoß nehmen

\brać coś do ust etw in den Mund nehmen

\brać kogoś na języki ( przen) jdn in üble Nachrede bringen

2) ( otrzymywać) bekommen; wynagrodzenie erhalten, bekommen

skąd wziąłeś pieniądze? woher hast du das Geld?

\brać coś w dzierżawę etw in Pacht nehmen

3) ( podejmować się)

\brać coś na siebie etw auf sich +akk nehmen, etw übernehmen

4) ( zabierać) łupy wegnehmen; jeńców gefangen nehmen

zabierać kogoś ze sobą jdn mitnehmen

\brać do niewoli in Gefangenschaft nehmen

diabli mnie biorą ( pot) mich trifft der Schlag ( fam)

czuję, że bierze mnie grypa ich fühle, ich bekomme Grippe

kogoś bierze ochota/ciekawość/śmiech jdn packt Lust/Neugier/Lachen

5) ( czerpać)

\brać przykład z kogoś/czegoś sich +dat jdn/etw zum Vorbild nehmen

\brać początek w czymś in etw +dat den Angang nehmen

\brać miarę z kogoś/czegoś bei jdm/etw Maß nehmen

\brać coś pod uwagę etw in Betracht ziehen, etw berücksichtigen

6) ( powoływać)

\brać kogoś na świadka jdn als [ lub zum] Zeugen anrufen

\brać kogoś za żonę jdn zur Frau nehmen

7) ( pokonywać) überwinden, bezwingen; przeszkodę überwinden; zakręt nehmen, ausfahren

8) ( zażywać) lekarstwo [ein]nehmen

\brać kąpiel ein Bad nehmen

\brać prysznic unter die Dusche gehen, sich +akk duschen

9) ( traktować)

\brać coś dosłownie etw [wort]wörtlich nehmen

\brać coś na serio etw ernst nehmen

\brać sobie coś do serca sich +dat etw zu Herzen nehmen

\brać kogoś za kogoś innego jdn für einen anderen halten

ogólnie rzecz biorąc im Allgemeinen, im Großen und Ganzen

II. vi

1) ( chwytać przynętę) ryba: anbeißen

2) ( pot) narkotyki Drogen nehmen

III. vr

1) ( powstawać) entstehen

skąd to się bierze? woher kommt das?

2) ( chwytać się)

\brać się za ręce sich +akk an den Händen nehmen [ lub fassen]

3) ( zabierać się)

\brać się do czegoś sich +akk an etw +akk machen, etw herangehen

\brać się do rzeczy sich +akk an die Sache machen, die Sache anpacken

2. [braʨ̑] f

1) ( bractwo) Genossen mPl

\brać zakonna Ordensbrüder mPl

2) ( w zawodzie, pracy) Kollegen mPl